Mất cân bằng nội tiết tố

Mất cân bằng nội tiết tố là gì?

Hormone là “sứ giả hóa học” của cơ thể bạn. Được sản xuất trong các tuyến nội tiết, những hóa chất này di chuyển xung quanh dòng máu của bạn và manh thông tin cho các mô và cơ quan để chúng biết phải làm gì. Chúng giúp kiểm soát nhiều quá trình chính của cơ thể bạn, bao gồm trao đổi chất và sinh sản.

Khi bạn bị mất cân bằng nội tiết tố, tức là trong cơ thể bạn sản xuất quá nhiều hoặc quá ít một loại hormone nhất định nào đó. Và chính những thay đổi về lượng hormone này dù rất nhỏ cũng có thể có ảnh hưởng nghiêm trọng trên toàn bộ cơ thể của bạn.

Hãy nghĩ về hormone như một công thức làm một chiếc bánh. Quá nhiều hoặc quá ít bất kỳ một thành phần vật liệu nào đều sẽ ảnh hưởng đến sản phẩm cuối cùng. Trong khi một số mức độ hormone dao động trong suốt cuộc đời của bạn và có thể chỉ là kết quả của sự lão hóa tự nhiên, những thay đổi khác xảy ra khi các tuyến nội tiết của bạn nhận sai thông tin yêu cầu.

Triệu chứng mất cân bằng nội tiết tố

Hormone của bạn đóng một vai trò không thể thiếu trong sức khỏe tổng thể của cơ thể. Do đó, có một loạt các triệu chứng của cơ thể sẽ có thể là báo hiệu của sự mất cân bằng nội tiết tố. Các triệu chứng của bạn sẽ phụ thuộc vào loại hormone hoặc tuyến không hoạt động đúng.

Tình trạng nội tiết phổ biến ảnh hưởng đến cả nam và nữ có thể gây ra bất kỳ triệu chứng nào sau đây:

• tăng cân
• mệt mỏi
• tăng độ nhạy cảm với lạnh hoặc nóng
• táo bón hoặc đi tiểu thường xuyên hơn
• da khô
• mặt sưng húp
• giảm cân không giải thích được (đôi khi đột ngột)
• tăng hoặc giảm nhịp tim
• yếu cơ
• cơn khát tăng dần
• đau cơ, đau, và cứng
• đau, cứng hoặc sưng khớp
• tóc mỏng hoặc tốt, tóc dễ gãy
• đói tăng
• phiền muộn, tâm trạng dễ thay đổi, hồi hộp, lo lắng hoặc cáu kỉnh
• giảm ham muốn tình dục
• mờ mắt
• đổ mồ hôi
• một bướu béo giữa hai vai
• vết rạn màu tím hoặc hồng trên da.

Triệu chứng ở phụ nữ

Ở phụ nữ, sự mất cân bằng nội tiết phổ biến nhất là hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) . Chu kỳ nội tiết tố bình thường của bạn cũng thay đổi tự nhiên trong thời gian:

• tuổi dậy thì
• mang thai
• cho con bú
• mãn kinh

Các triệu chứng mất cân bằng nội tiết tố dành riêng cho phụ nữ bao gồm:

• giai đoạn kinh nguyệt không đều
• lông, tóc quá nhiều trên mặt, cằm hoặc các bộ phận khác của cơ thể
• mụn trứng cá nhiều ở mặt, ngực hoặc lưng trên
• tóc mỏng hoặc rụng tóc
• tăng cân đột ngột hoặc khó giảm cân
• da sẫm màu, đặc biệt dọc theo nếp nhăn cổ, ở háng và bên dưới ngực
• khô nứt nẻ da
• khô âm đạo
• teo âm đạo
• đau khi quan hệ
• đổ mồ hôi đêm

Triệu chứng ở đàn ông:

Testosterone đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của nam giới. Nếu bạn không sản xuất đủ testosterone, nó có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau.

Ở nam giới trưởng thành, các triệu chứng bao gồm:

• phát triển mô vú
• vú mềm
• rối loạn cương dương
• mất khối lượng cơ bắp
• giảm ham muốn tình dục
• giảm râu và tăng trưởng lông trên cơ thể
• loãng xương , mất khối lượng xương
• khó tập trung
• nóng bừng cơ thể

Triệu chứng ở trẻ em

Tuổi dậy thì là thời điểm con trai và con gái bắt đầu sản xuất hormone giới tính. Nhiều trẻ em bị dậy thì muộn sẽ trải qua tuổi dậy thì bình thường, nhưng một số trẻ có một tình trạng gọi là suy tuyến sinh dục . Các triệu chứng của suy tuyến sinh dục bao gồm:

Ở con trai:

• cơ bắp không phát triển
• giọng nói không trầm
• lông trên cơ thể mọc thưa thớt
• việc tăng trưởng dương vật và tinh hoàn bị suy giảm
• sự phát triển quá mức của cánh tay và chân liên quan đến thân của cơ thể
• phát triển mô vú

Ở con gái:

• giai đoạn kinh nguyệt không bắt đầu hoặc bắt đầu muộn
• mô vú không phát triển
• không phát triển hình thể hoặc rất chậm

Nguyên nhân của sự mất cân bằng nội tiết tố

Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến mất cân bằng nội tiết tố. Nguyên nhân khác nhau tùy thuộc vào loại hormone hoặc tuyến bị ảnh hưởng. Nguyên nhân phổ biến của sự mất cân bằng nội tiết tố bao gồm:

• Bệnh tiểu đường
• suy giáp , hoặc tuyến giáp hoạt động kém
• cường giáp , hoặc tuyến giáp hoạt động quá mức
• suy tuyến sinh dục
• hội chứng Cushing (tập hợp các dấu hiệu và triệu chứng do tiếp xúc lâu dài với cortisol bao gồm cao huyết áp, bụng phệ nhưng với cánh tay và chân mỏng, vết rạn da đỏ, mặt đỏ tròn, cục mỡ giữa vai, cơ bắp yếu, xương yếu, mụn trứng cá và làn da mỏng manh chữa lành kém. Phụ nữ có thể có nhiều tóc và kinh nguyệt không đều. Thỉnh thoảng có thể có những thay đổi về tâm trạng, đau đầu và cảm giác mệt mỏi kinh niên.
• viêm tuyến giáp
• hạch tuyến giáp
• khối u (lành tính hoặc ung thư)
• tăng sản thượng thận bẩm sinh
• rối loạn ăn uống
• thuốc
• suy thượng thận
• khối u tuyến yên
• chấn thương
• phương pháp điều trị ung thư

Nguyên nhân duy nhất cho phụ nữ

Nhiều nguyên nhân gây mất cân bằng nội tiết tố ở phụ nữ có liên quan đến hormone sinh sản. Nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• mãn kinh
• mang thai
• cho con bú
• hội chứng đa nang buồng trứng PCOS
• mãn kinh sớm
• thuốc nội tiết tố như thuốc tránh thai
• suy buồng trứng nguyên phát

Xét nghiệm và chẩn đoán

Không có xét nghiệm duy nhất cho các bác sĩ để chẩn đoán sự mất cân bằng nội tiết tố. Bắt đầu bằng cách hẹn với bác sĩ để kiểm tra thể chất. Hãy chuẩn bị để mô tả các triệu chứng của bạn và dùng thời gian mà chúng đã xảy ra. Mang theo một danh sách tất cả các loại thuốc, vitamin và chất bổ sung mà bạn hiện đang dùng.

Bác sĩ có thể hỏi bạn những câu hỏi như:

• các triệu chứng thường xuyên gặp?
• bất cứ điều gì giúp làm giảm các triệu chứng của bạn?
• bạn đã giảm hoặc tăng cân gần đây?
• tâm trạng của bạn hiện nay?
• bạn đang có kế hoạch mang thai?
• bạn có gặp khó khăn trong việc nhận hoặc duy trì sự cương cứng?
• bạn có bị khô âm đạo hoặc đau khi quan hệ?

Tùy thuộc vào các triệu chứng của bạn, bác sĩ có thể đề nghị một hoặc nhiều xét nghiệm chẩn đoán. Bạn cũng có thể yêu cầu bác sĩ thực hiện các xét nghiệm này.

• Xét nghiệm máu: Bác sĩ sẽ gửi mẫu máu của bạn đến phòng thí nghiệm để xét nghiệm. Hầu hết các hormone có thể được phát hiện trong máu. Một bác sĩ có thể sử dụng xét nghiệm máu để kiểm tra mức độ tuyến giáp, estrogen, testosterone và cortisol của bạn.
• Khám vùng chậu: Nếu bạn là nữ,bác sĩ của bạn có thể thực hiện một phết tế bào nhú để cảm nhận bất kỳ khối u, u nang hoặc khối u bất thường. Nếu bạn là nam, bác sĩ có thể kiểm tra bìu của bạn xem có bị bất thường không.
• Siêu âm; Một máy siêu âm sử dụng sóng âm thanh để nhìn vào bên trong cơ thể bạn. Các bác sĩ có thể sử dụng siêu âm để lấy hình ảnh của tử cung, buồng trứng, tinh hoàn, tuyến giáp hoặc tuyến yên.

Các bài kiểm tra bổ sung: Đôi khi các bài kiểm tra nâng cao hơn được yêu cầu. Chúng có thể bao gồm:

 

• sinh thiết
• MRI
• tia X
• quét tuyến giáp
• đếm số lượng tinh trùng

Bạn có thể kiểm tra mức độ hormone của bạn ở nhà?

Nếu bạn đang trải qua các triệu chứng mãn kinh , bạn có thể muốn thử một bộ xét nghiệm tại nhà . Bộ dụng cụ xét nghiệm tại nhà đo hormone kích thích nang trứng (FSH) trong nước tiểu của bạn. Nồng độ FSH tăng khi bạn bước vào thời kỳ mãn kinh, nhưng mức độ cũng tăng và giảm trong một chu kỳ kinh nguyệt bình thường. Một bộ xét nghiệm tại nhà có thể cho bạn một dấu hiệu cho biết liệu thời kỳ mãn kinh đã bắt đầu hay chưa, nhưng nó không thể cho bạn biết kết luận chính xác cuối cùng.

Lựa chọn điều trị cho sự mất cân bằng nội tiết tố

Điều trị cho sự mất cân bằng nội tiết tố sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra nó. Các lựa chọn điều trị phổ biến bao gồm:

• Liệu pháp estrogen

Nếu bạn đang trải qua các triệu chứng khó chịu của thời kỳ mãn kinh như bốc hỏa, bác sĩ có thể khuyên dùng một liều estrogen thấp. Hãy chắc chắn đã thảo luận về những rủi ro và lợi ích của liệu pháp thay thế hormone với bác sĩ của bạn.

• Estrogen âm đạo

Nếu bạn đang bị khô âm đạo hoặc đau khi quan hệ tình dục, bạn có thể muốn thử bôi kem estrogen, thuốc,…Phương pháp điều trị tại chỗ này tránh được nhiều rủi ro liên quan đến estrogen toàn thân, hoặc estrogen di chuyển trong máu đến cơ quan thích hợp.

• Kiểm soát sự sinh sản nội tiết tố

Nếu bạn đang cố gắng mang thai, kiểm soát sinh sản nội tiết tố có thể giúp điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt. Các loại kiểm soát sinh sản nội tiết tố bao gồm:

 

• thuốc tránh thai
• miếng dán tránh thai
• vòng âm đạo
• dụng cụ tử cung (DCTC)

Nó cũng có thể giúp cải thiện mụn trứng cá và giảm bớt lông trên mặt và cơ thể.

• Thuốc chống androgen

Androgens là hormone giới tính nam có ở cả phụ nữ và nam giới. Phụ nữ có nồng độ androgen cao có thể chọn dùng thuốc ngăn chặn tác dụng của androgen.

• Metformin

Metformin là một loại thuốc trị tiểu đường loại 2. Nó không được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) chấp thuận để điều trị PCOS, nhưng nó có thể giúp giảm mức androgen và kích thích rụng trứng.

• Liệu pháp testosterone

Bổ sung testosterone có thể làm giảm các triệu chứng testosterone thấp ở nam giới. Ở thanh thiếu niên bị dậy thì muộn, nó kích thích bắt đầu dậy thì. Nó đi kèm như một loại thuốc tiêm, miếng dán và gel.

• Liệu pháp hormon tuyến giáp

Ở những người bị suy giáp, hormone tuyến giáp tổng hợp levothyroxin (Levothroid, Levoxyl, Synthroid, Unithroid) có thể đưa mức độ hormone trở lại cân bằng.

• Flibanserin (Addyi)

Đây là loại thuốc duy nhất được FDA chấp thuận để điều trị ham muốn tình dục thấp ở phụ nữ tiền mãn kinh. Nó có một số tác dụng phụ nghiêm trọng. Nói chuyện với bác sĩ của bạn để xem liệu thuốc này có thể phù hợp với bạn.

• Eflornithine (Vaniqa)

Đây là một loại kem theo toa được thiết kế dành riêng cho tóc mọc quá mức trên khuôn mặt ở phụ nữ. Áp dụng tại chỗ cho da, nó giúp làm chậm sự phát triển tóc mới, nhưng không loại bỏ tóc hiện có.

Các biện pháp tự nhiên và bổ sung

Có rất nhiều chất bổ sung dinh dưỡng trên thị trường tuyên bố điều trị mãn kinh và mất cân bằng hormone. Tuy nhiên, rất ít trong số đó được hỗ trợ bởi bằng chứng khoa học.

Nhiều trong số các chất bổ sung có chứa hormone có nguồn gốc thực vật. Đôi khi chúng được gọi là hoocmon sinh học vì chúng giống với nội tiết tố tự nhiên của cơ thể.

Một số người thấy rằng yoga giúp điều trị các triệu chứng mất cân bằng nội tiết tố. Yoga là điều tuyệt vời cho sức khỏe, tính linh hoạt và cân bằng của bạn. Nó cũng có thể giúp bạn giảm cân, có thể giúp điều chỉnh hormone của bạn.

Bạn cũng có thể thực hiện các thay đổi lối sống sau đây:

• Giảm cân. Giảm 10 phần trăm trọng lượng cơ thể ở phụ nữ có thể làm cho chu kỳ của bạn đều đặn hơn và tăng khả năng mang thai. Ở nam giới, giảm cân có thể giúp cải thiện chức năng cương dương.
• Ăn tốt. Một chế độ ăn uống cân bằng là một phần quan trọng của sức khỏe tổng thể.
• Loại bỏ lông không mong muốn. Nếu bạn có lông mặt hoặc cơ thể dư thừa, bạn có thể sử dụng kem tẩy lông , tẩy lông bằng laser hoặc điện phân.
• Giảm khó chịu âm đạo. Sử dụng dầu mỡ hoặc kem dưỡng ẩm không chứa paraben, glycerin và dầu mỏ.
• Tránh bốc hỏa. Cố gắng xác định những thứ thường kích hoạt các cơn nóng , như nhiệt độ ấm, thức ăn cay hoặc đồ uống nóng.

Mất cân bằng nội tiết tố và mụn trứng cá

Nguyên nhân chính gây ra mụn trứng cá là sản xuất dầu dư thừa, dẫn đến lỗ chân lông bị tắc. Mụn trứng cá là phổ biến nhất ở các khu vực có nhiều tuyến dầu, bao gồm:

• Hai bên mái
• ngực
• lưng trên
• vai

Mụn trứng cá thường liên quan đến sự thay đổi nội tiết tố ở tuổi dậy thì, nhưng thực sự có mối quan hệ trọn đời giữa mụn trứng cá và hormone .

Mụn trứng cá và kinh nguyệt

Chu kỳ kinh nguyệt là một trong những tác nhân gây mụn phổ biến nhất. Đối với nhiều phụ nữ, mụn trứng cá phát triển trong tuần trước khi bạn có kinh nguyệt và sau đó loại bỏ. Các bác sĩ da liễu khuyên nên thử nghiệm nội tiết tố cho những phụ nữ bị mụn kết hợp với các triệu chứng khác, như chu kỳ không đều và lông mặt hoặc cơ thể dư thừa .

Mụn trứng cá và androgen

Androgens là nội tiết tố nam có ở cả nam và nữ. Chúng góp phần gây ra mụn trứng cá bằng cách kích thích quá mức các tuyến dầu.

Cả bé gái và bé trai đều có nồng độ androgen cao trong giai đoạn dậy thì, đó là lý do tại sao mụn trứng cá rất phổ biến tại thời điểm đó. Mức độ androgen thường ổn định vào đầu những năm 20.

Mất cân bằng nội tiết tố và tăng cân

Hormone đóng vai trò không thể thiếu trong quá trình trao đổi chất và khả năng sử dụng năng lượng của cơ thể bạn. Rối loạn nội tiết tố như suy giáp và hội chứng Cushing có thể khiến bạn trở nên thừa cân hoặc béo phì .

Những người bị suy giáp có nồng độ hormone tuyến giáp thấp. Điều này có nghĩa là sự trao đổi chất của họ không hoạt động tốt như bình thường. Ngay cả khi ăn kiêng, những người bị suy giáp vẫn có thể tăng cân.

Những người mắc hội chứng Cushing có nồng độ cortisol cao trong máu. Điều này dẫn đến sự thèm ăn và tăng lưu trữ chất béo.

Trong thời kỳ mãn kinh, nhiều phụ nữ tăng cân vì quá trình trao đổi chất chậm lại. Bạn có thể thấy rằng mặc dù bạn đang ăn và tập thể dục như bình thường, bạn vẫn tăng cân.

Cách duy nhất để điều trị tăng cân do rối loạn nội tiết tố là điều trị nguyên nhân căn bản.

Mất cân bằng nội tiết tố và mang thai

Khi mang thai bình thường, khỏe mạnh, cơ thể bạn trải qua những thay đổi lớn về nội tiết tố. Điều này khác với sự mất cân bằng nội tiết tố.

Mất cân bằng nội tiết tố như PCOS là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây vô sinh. Ở phụ nữ mắc PCOS , sự mất cân bằng nội tiết tố cản trở sự rụng trứng. Bạn không thể mang thai nếu bạn không rụng trứng.

Mang thai vẫn có thể ở phụ nữ bị PCOS. Ngoài ra còn có các loại thuốc theo toa có sẵn có thể kích thích rụng trứng và tăng khả năng mang thai của bạn.

Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) cũng là một lựa chọn nếu thuốc không có tác dụng. Như một phương sách cuối cùng, phẫu thuật có thể tạm thời khôi phục sự rụng trứng.

PCOS có thể gây ra vấn đề trong khi mang thai, cho cả bạn và em bé. Có tỷ lệ cao hơn về:

• sẩy thai
• tiểu đường thai kỳ
• tiền sản giật
• mổ lấy thai
• cân nặng khi sinh cao

Suy giáp

Trẻ sinh ra với phụ nữ bị suy giáp không được điều trị có nguy cơ dị tật bẩm sinh cao hơn . Điều này bao gồm các vấn đề trí tuệ và các phát triển nghiêm trọng khác.

Mất cân bằng nội tiết tố và rụng tóc

Thay đổi nội tiết tố và mất cân bằng đôi khi có thể gây rụng tóc tạm thời. Ở phụ nữ, điều này thường liên quan đến mang thai, sinh nở hoặc bắt đầu mãn kinh. Việc sản xuất quá nhiều hoặc không đủ hormone tuyến giáp cũng có thể gây rụng tóc.

Hầu hết rụng tóc, như hói đầu kiểu nam , là do di truyền và không liên quan đến thay đổi nội tiết tố.

Các biến chứng khác

Mất cân bằng nội tiết tố có liên quan đến nhiều tình trạng sức khỏe mãn tính hoặc lâu dài. Nếu không điều trị đúng cách, bạn có thể có nguy cơ mắc một số bệnh nghiêm trọng, bao gồm:

• Bệnh tiểu đường
• huyết áp cao
• cholesterol cao
• bệnh tim
• bệnh về thần kinh
• béo phì
• chứng ngưng thở lúc ngủ
• tổn thương thận
• trầm cảm và lo lắng
• ung thư nội mạc tử cung
• loãng xương , hoặc mất xương
• teo cơ
• ung thư vú
• khô âm đạo
• tiểu không tự chủ
• rối loạn chức năng tình dục
• bướu cổ

Kết luận

Hormone chịu trách nhiệm cho nhiều quá trình chính của cơ thể bạn. Khi hormone mất cân bằng, gây ra nhiều triệu chứng khác nhau cho cơ thể. Mất cân bằng nội tiết tố có thể gây ra một loạt các biến chứng nghiêm trọng, vì vậy điều quan trọng là phải điều trị càng sớm càng tốt.